Beleid Fotobond inzake Artificial Intelligence (AI)
Fotografie is een kunstvorm die zich kenmerkt door het vastleggen van momenten, emoties en verhalen met behulp van een camera en menselijke creativiteit. Het is een medium waarbij de fotograaf zelf beslissingen neemt over compositie, belichting, timing en onderwerpkeuze. Daarom kan met overtuiging worden gesteld dat beelden gemaakt met artificiële intelligentie (AI) niets met fotografie te maken hebben. Derhalve neemt het Bestuur geen beleidsbepalende maatregelen ten aanzien van AI. Wel is het standpunt dat in alle wedstrijden georganiseerd vanuit de Fotobond AI gegenereerde beelden niet toegestaan zijn.
AI gegenereerde beelden voldoen niet aan de voorwaarden betreffende auteurschap. Ook is het niet mogelijk in voorkomende gevallen een “model release” te verkrijgen voor deze beelden. Mocht in wedstrijden het gebruik van AI vermoed worden, kan de organisatie de originelen van de ingezonden foto’s opvragen (RAW bestand of andere bestandsvormen met EXIF data).
Waarom beelden gemaakt met AI niets met fotografie te maken hebben
Fotografie is een kunstvorm die zich kenmerkt door het vastleggen van momenten, emoties en verhalen met behulp van een camera en menselijke creativiteit. Het is een medium dat diep geworteld is in de menselijke ervaring, waarbij de fotograaf de rol speelt van een bewuste schepper, een kunstenaar die beslissingen neemt over compositie, belichting, timing en subjectkeuze. Daarom kan met overtuiging worden gesteld dat beelden gemaakt met artificiële intelligentie (AI) niets met fotografie te maken hebben.
- Gebrek aan creatieve intentie: Bij fotografie staat de creatieve intentie van de fotograaf centraal. Een fotograaf bepaalt bewust wat er in het kader komt en wat er wordt uitgesloten. Met AI-gemaakte beelden ontberen deze intenties en keuzes. Ze zijn gegenereerd op basis van algoritmen en datasets, zonder menselijke creatieve inbreng.
- Geen persoonlijke visie: Fotografie is een medium waarin de persoonlijke visie van de kunstenaar naar voren komt. Fotografen gebruiken hun eigen gevoeligheden, stijlen en interpretaties om beelden te maken die een verhaal vertellen of een emotie overbrengen.
In tegenstelling hiermee ontbreekt een persoonlijke visie bij AI-gemaakte beelden, aangezien ze enkel het resultaat zijn van wiskundige berekeningen. - Menselijke betrokkenheid: Fotografie vereist een diepgaande betrokkenheid van de fotograaf bij het proces. De fotograaf moet anticiperen op het juiste moment, de juiste hoek kiezen, belichting aanpassen en creatieve beslissingen nemen om een beeld vast te leggen. AI-beelden worden gecreëerd zonder enige vorm van menselijke betrokkenheid op het moment van de opname.
- Interpretatie en emotie: Fotografie heeft de kracht om emotie op te roepen, omdat het de persoon-lijke interpretatie en gevoelens van de fotograaf weerspiegelt. AI kan geen emotie, intentie of persoonlijke interpretatie in zijn creaties leggen, omdat het louter gebaseerd is op patronen en gegevens.
- Traditionele fotografische technieken: Fotografie omvat het beheersen van technische aspecten zoals belichting, scherpstelling, diafragma en ISO-waarden. Fotografen passen deze technieken toe om beelden te creëren die hun visie tot leven brengen. AI-beelden missen deze technische vaardigheid omdat ze autonoom worden gegenereerd.
- Essentie van de fotografie: Fotografie is pas fotografie als de maker van het authentieke beeld zelf de auteur is (of de auteur is van de samengestelde beelden), als het beeld lensbased gemaakt is (met camera, objectief en licht) en is vastgelegd op lichtgevoelig materiaal of digitale beelddrager. Dit alles is bij AI niet het geval.
Kortom, terwijl AI-gegenereerde beelden zeker waarde hebben in bepaalde toepassingen, kunnen ze niet worden beschouwd als echte fotografie. Fotografie is een unieke kunstvorm waarin de menselijke creativiteit, intentie en visie centraal staan. AI kan beelden produceren, maar het kan de menselijke aspecten van fotografie, zoals creativiteit, interpretatie en emotie, nooit vervangen. Het is daarom belangrijk om het onderscheid tussen fotografie en door AI gegenereerde beelden te behouden en te waarderen voor wat ze zijn: twee verschillende benaderingen van visuele expressie.
Mag een foto dan niet bewerkt of gemanipuleerd worden?
Zeker wel. Beeldmanipulatie is geëvolueerd met de opkomst van geavanceerde technologieën, waarbij twee prominente benaderingen naar voren komen: het genereren van nieuwe pixels door AI en het manipuleren van zelfgefotografeerde beelden door het veranderen van bestaande pixels. Pixelmanipulatie in zelfgefotografeerde beelden houdt in dat bestaande pixels worden aangepast, bijvoorbeeld door kleurcorrecties, retouchering, het combineren van verschillende delen van afbeeldingen of het toevoegen van allerlei creatieve interpretaties. Dit proces behoudt de basisstructuur van de originele foto, waarbij de fotograaf specifieke aanpassingen aanbrengt.
Het essentiële verschil is echter dat we het enerzijds hebben over geheel of deels door AI-gegenereerde beelden (waarvan je dus niet de auteur bent) tot stand gekomen door een model te voeden met tekstuele aanwijzingen (= promptografie). Anderzijds gaat het over bewerkingen met zelfgefotografeerde beelden, die zijn vastgelegd met een camera en waarvan de maker dus ook de auteur is (= fotografie).
De keuze tussen pixelgeneratie door AI en pixelmanipulatie in zelfgefotografeerde beelden hangt af van de gewenste uitkomst en de voorkeuren van de kunstenaar. Beide benaderingen hebben hun eigen unieke voordelen en beperkingen, waarbij nieuwe pixelgeneratie door AI creatieve vrijheid biedt en pixelmanipulatie in zelfgefotografeerde beelden authenticiteit behoudt. En dat laatste is in principe toegestaan als het gaat om de definitie van fotografie.
Voor alle vragen over wat wel en niet mag met bewerkingen in AI is er een Q&A. Download deze Q&A als PDF